KONYA KIZ ÖĞRETMEN OKULU (Konya Dârü’l-Muallimâtı)

Şehirler tarihî geçmişleriyle, devlet yönetim merkezi, şehzadeler şehri, tasavvuf ocağı, eğitim, kültür, sanat odağı olmalarıyla kıymet kazanırlar. Konya, bu saydığımız özelliklerin hepsine sahip kutlu, güçlü ve geleceğe güvenle bakan bir şehirdir.

Kız çocuklarımızın eğitim öğretimlerine gösterilen titizliğin bir nişanesi olarak açılan, kadınlarımızın her türlü hürmete lâyık olduğunu hissettiren faaliyetler yürüten bu okul, Millî Mücâdele Dönemi’nde özellikle kadınlarımızın uyandırılması, millî ruh ve şuurla donatılması için tertiplenen çalışmaların ve toplantıların da merkezi olmuştur.

Kız okullarına bayan öğretmen yetiştirmek maksadıyla açılan ve pek çok hanım öğretmen yetiştiren Konya Kız Öğretmen Okulu’nun tarihî serüvenini ortaya çıkaran bu çalışma Konya Milli Eğitiminin de önemli bir cephesine ışık tutmaktadır. Hem şehre kattığı değer hem de mezun ettiği hanım öğretmenler vasıtasıyla yurdun dört bir tarafında yetiştirdikleri öğrencilerle farklı ve kıymetli bir yere sahip olan bu okulumuz hakkında etraflı bilgi sunan bu eseri siz kıymetli okuyucularımıza ve ilgililerin dikkatlerine sunmaktan memnuniyet duyuyorum.

Bu çalışmamızda 65 yıllık bir faaliyet süresine sahip Konya Kız Öğretmen Okulunun teşkilât yapısı, eğitim öğretim, disiplin durumu, sosyal, kültürel ve sportif etkinlikleri incelemiş ve bazı sonuçlar çıkarılmağa gayret edilmiştir.

KONYA KIZ ÖĞRETMEN OKULU MÜDÜRLERİ

Konya Dârü’l-Muallimâtı Osmanlı Devleti’nin son döneminde (1915) bir ihtiyaçtan doğmuş, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde büyük zorluklara ve imkânsızlıklara rağmen açık tutul-muş, eğitim öğretim faaliyetlerine devam etmiştir.

Konya Kız Öğretmen Okulu yönetimi, müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları ile eğitim şefinden oluşmakta, eğitim-öğretim öğretmenlerce gerçekleştirilmekte, diğer hizmetler iç hizmetler şefi, memur ve hizmetli ile diğer görevliler tarafından yürütülmektedir.

1915 yılında açılan okulun, ilkokuldan sonra öğrenim süresi 5 yıl iken, 1932-1933 öğretim yılında ilk üç yılı orta kısım, diğer üç yılı meslekî sınıflar olmak üzere 6 yıla çıkarılmış; 1950-1951 öğretim yılında orta kısım kaldırılarak üç yıl süreli meslekî sınıflar faaliyetine devam etmiş; 1970-1971 öğretim yılında 4 yıla çıkarılmış; 1973-1974 öğretim yılında tekrar 3 yıla indirilmiş ve mezunlarından öğretmenlik hakkı alınarak lise diploması verilmiştir.

İlk açıldığı yıllarda görülen derslerdeki çok çeşitlilik Cumhuriyet’in ilk döneminde bir standarda kavuşturulmuş, staj ve uygulamalara önem verilmiştir.

Konya Kız Öğretmen Okulu, öğretmen yetiştirmenin ve yatılı olmanın verdiği bir disiplin şuuru ile yönetilmiş, 65 yıllık tarihi boyunca yalnız bir öğrenci okuldan atılmış ve iki öğrenci de birer yıl süreyle okuldan uzaklaştırma cezası almıştır.

İlk dönemlerde şehir ve ilçe merkezlerinden daha çok öğrenci gelmesine rağmen, Cumhuriyet’in kurulmasından sonra özellikle 1940-1950 ve 1960’lı yıllarda köy ve kasabalardan gelen öğrenci sayısında artış kaydedilmiş, 1970’li yılların sonuna doğru okulun lise statüsüne çevrilmesiyle yeniden şehir ağırlıklı öğrenciler kaydolmuştur. Köy Enstitülerinden farklı olarak Konya Kız Öğretmen Okulu’nun dönemler itibariyle hem şehirli hem de kasaba ve köy kökenli öğrencilere eğitim-öğretim hizmeti vermesi bakımından bu durum son derece önemlidir.

Yatılı okulların genel ve bâriz bir özelliği olmak üzere sosyal ve kültürel etkinliklere büyük önem verilmiş, yapılan müsâmere, münazara ve defileler yanında, açılan sergilerle öğrencilerin yetenekleri geliştirilmeğe çalışılmış, aynı zamanda halkı bilinçlendirme ve halkla bütünleşme noktasında önemli gayretler sarf edilmiştir. Meslekî duygu ve ideallerin güçlen-dirilmesi maksadıyla da mesleğe giriş günü, öğretmen okullarının kuruluş yıl dönümü törenleri ve aşure günleri tertip edilmiştir.

Öğrencilerin beden ve ruh sağlıklarını geliştirme bakımından sporun, bilhassa basketbol, voleybol, tenis, atletizm ve jimnastik gibi branşlarında çalışmalar sürdürülmüş, oluşturulan takımlarla il, bölge ve Türkiye çapında dereceler ve şampiyonluklar elde edilmiştir.

Düz lise statüsündeki okullardan, meselâ Konya Lisesi’nden mezun olan pek çok bilim adamı, politikacı, yazar, mühendis, avukat, doktor ve bürokrat yetiştiği halde Konya Kız Öğretmen Okulu mezunları arasında bu tür insanlar bulunmamaktadır. Bunun sebebi, büyük bir bölümü dar gelirli ailelere mensup olan öğrencilerin yüksek öğretim yapma imkânı bulamadan okullarını bitirir bitirmez hayata atılmaları; mezunlarından pek azının da yalnız Eğitim Enstitüleri ve Yüksek Öğretmen Okulları’na gidebilmeleridir.

Konya Kız Öğretmen Okulu 65 yıllık tarihi boyunca mezun ederek eğitim ordusuna kazandırdığı binlerce öğrencisi ile ülke insanının bilgilendirilmesi, eğitim ve kültür seviyesinin yükseltilmesine çok büyük hizmet ve katkılarda bulunmuştur.